YOĞUN EKRAN KULLANIMININ ÇOCUKLARA ETKİLERİ

Teknolojik araçlar günümüzde yetişkinlerin olduğu kadar çocukların da vazgeçilmez bir parçası haline gelmiştir. Doğru ve amacına yönelik kullanıldığında yararlı olan bu araçların kontrolsüzce kullanımı özellikle çocuklarda bazı sorunlara sebebiyet vermektedir. Telefon, tablet, bilgisayar, televizyon, oyun konsolları fazlasıyla çocukların ilgi odağı haline gelmiştir. Çocuklar büyürken bu teknolojik araçlardan uzak kalması ise oldukça zorlayıcıdır. Teknoloji kullanımına sınırlandırmalar getirilmediğinde gelişimlerini olumsuz etkilemektedir. Ekran karşısında konuşmadan ve hareket etmeden sadece izleyen çocukların bilişsel, sosyal, fiziksel, duygusal ve dilsel gelişimi zedelenmektedir. Yoğun ekran kullanımında çocukların dikkat becerilerini zayıflayabilir. Gerektiğinden daha fazla uyaran almaları odaklanmayı ve konsantrasyonu olumsuz etkilediği için dikkat becerilerini zayıflatmaktadır. Sosyal becerileri zayıf olabilir. Teknolojinin sanal bir dünya sunması ve gerçek yaşamdan uzak olması çocukların, yaşantısal becerileri edinmesine engel olmaktadır. Sosyal beceri eksikleri çocuğun okula başlamasıyla daha çok ortaya çıkmaktadır. Okulda akranlarıyla nasıl iletişim kuracağını, nasıl birlikte oyun oynayacağını bilemezler. Bu da çocuğun okulda olumsuz deneyimler yaşamasına yol açmaktadır. Dil gelişiminde ise akranlarından daha geride kalabilirler. Dil gelişimi karşılıklı etkileşim ile olmaktadır. Ekran karşısında konuşmadan, bireylerle iletişime girmeden sadece ekranı izleyerek durmaları dil gelişimini olumsuz etkilemektedir. 0-3 yaş dönemindeki çocuklarda ise yoğun ekran kullanımına maruz kalması ve diğer bireylerle iletişimleri az olması otizm riskini artırabilmektedir. Ekranlar karşısında her şeyin hazır şekilde sunulması çocukların yaratıcılık becerilerini ve hayal gücünü köreltmektedir. Yeme bozuklukları ve obezite oluşabilir. Ekrana bakarken yemek yemek kontrolden çıkabilir. Çocuklar yediklerinin farkına varamadıkları için ileride yemek bozuklukları oluşabilmektedir. Uzun süreler boyunca ekran başında hareketsiz kalmaları ise obeziteyi tetiklemektedir. Kas ve kemik gelişimini sekteye uğratabilir. Ekran karşısında saatlerce aynı şekilde, hareket etmeden durmaları duruş ve oturuş pozisyonlarındaki bozulmaları oluşturmaktadır. Çocuklar bu nedenle vücutlarında ağrı hissedebilir. Saldırgan davranışlar gösterebilirler. Ekranlarda şiddet içeriklerine maruz kalmaları saldırgan davranışları da artırabilmektedir. Uzun ekran kullanımında uyku bozulmaları da oluşmaktadır. Çocuklar uykuya dalmadan bir saat öncesinde ekrandan uzaklaşmadığı takdirde uykuya dalmaları güçleşmektedir ve uyku kaliteleri düşmektedir. Uyku kalitesindeki bozulmalar fiziksel, duygusal ve özellikle zihinsel işlevlerinde bozulmalara yol açmaktadır.

Amerikan Pediatri Akademisi, 2 yaş altındaki çocukların teknolojiyi hiçbir şekilde kullanmamalarını önermektedir. 3-5 yaş aralığındaki çocukların teknoloji kullanımının, ebeveyn veya bakım verenler eşliğinde, günde en fazla 1 saat ile sınırlanması gerekmektedir. 6 yaşından itibaren ise periyotlar halinde sınırlandırmalar getirilmelidir. Çocuğunuzun teknoloji ile arasına sınır çizmeyi, ekran kullanımını sınırlandırmayı ve gerekirse bir uzmandan destek almayı unutmayın!

Psk. Dan. Ece Melahat Kılınç