Travma sonrası stres bozukluğu, bir ölüm ya da ölüm tehdidi, ağır yaralanma, kişinin ya da başkalarının fiziksel bütünlüğünün tehdidi gibi travmatik durumlardan sonra meydana gelen özgül semptomlarla kendini gösteren ruhsal bir bozukluktur. Tanımlanan özellikteki bir olay sonrasında bir aydan uzun süren tekrar hatırlanan anılar, olay yeniden oluyormuş gibi davranma, olaya benzeyen durumlarla karşılaşınca endişelenme, travmaya eşlik eden duygu ve düşüncelerden kaçınma, travmanın bir kısmını hatırlamada güçlük, gelecekle ilgili beklentinin azalması, aşırı uyarılmışlık, uykuya dalma ve sürdürmede güçlük ve konsantrasyon güçlüğü gibi özgül belirtiler seyreder. Semptomlar üç aydan kısa sürdüğünde “akut” TSSB, daha uzun sürerse “kronik” TSSB, en az altı aydan sonra ortaya çıkıyorsa “gecikmeli başlangıçlı” TSSB olarak nitelendirilmektedir. Travma sonrası stres bozukluğunun yaşam boyu görülme sıklığı toplumda %1-3 arasında değişmektedir. Bireysel genetik özellikler, fiziksel yapı, motivasyon, psikolojik sağlamlık ile ilgili farklılıklar TSSB yaygınlığını etkilemektedir. TSSB gelişimi, toplumun sahip olduğu travma deneyimine, sosyal destek düzeyine, toplumsal kültürel farklılıklara göre değişmektedir. İnsan müdahalesi ile gerçekleşen travmatik olaylarda TSSB gelişme riski daha yüksektir. TSSB gelişimindeki risk faktörleri; travmanın şiddetinin artması, travma süresinin uzaması, kişinin travmatize olduğu durumların fazla olması, kişinin yakınlarından olumsuz tepkiler alması olarak sıralanabilir. İnsanların yaklaşık %80-100’ünün en az bir defa travmatik bir olay yaşadığı düşünülmektedir. Erkeklerin travma nedeni daha çok kazalar, kadınların ise cinsel saldırılardır. TSSB gelişme oranı erkeklerde %5-10, kadınlarda %10.5-19 arasındadır. Travma sonrası stres bozukluğunda temel bilişsel sorun travma sonuçlarının algılanma biçimi ve travmatik anıların bireyin diğer anılarıyla bağlantılarının kurulamamasıdır. Ağır travmatik durum karşısında bilgi işleme sistemi bozulur ve yaşantının çözümlenmesi zorlaşır. Bu durumda bireylerin psikolojik destek alması gerekmektedir.
Comments