İnsanın kurduğu ilk ilişki annesiyle kurduğu ilişkidir. Annenin bebeğiyle göz kontağı kurması ile başlar. Bu noktadan itibaren çocukta sosyal beceriler de gelişmeye başlar. Annenin çocuğu ile göz teması, onu kucaklaması, onunla konuşması ve oyun oynaması ile de desteklenir. Daha sonra ise çocuğun çevresi de büyümeye başlar ve arkadaşlarıyla tanışır. Kurduğu arkadaşlarla çevresi genişleyen çocuğun ilişki başlatmaya ve sürdürmeye, duygu ve düşüncelerini ifade etmeye, karşısına çıkan problemleri çözmeye, bir grupla birlikte iş birliği içinde çalışma gibi becerilere ihtiyaç duyar. Bu davranışlar sosyal becerilerdir. Sosyal beceriler, çocuğun kendisini daha iyi ifade etmesini ve çevresiyle daha güçlü ilişkiler kurmasını sağlayan davranışlardır. Ancak bazen bazı çocuklarda sosyal becerilerde yetersizlik görülebilir. Sosyal beceri yetersizliği ya sosyal beceriyi kazanamamak ya da sahip olduğu sosyal beceriyi uygun ortam veya durumlarda kullanamamasıdır.
Sosyal beceriler, gelişimsel, tedavi veya önleyici amaçla kazandırılabilir.
Sosyal becerileri yeterince gelişmeyen çocuklar evde ve okulda problem yaşayabilmektedir. Akran ilişkilerinde de sorun yaşayan çocukların daha mutsuz, endişeli veya öfkeli oldukları ve bununda akademik başarıyı olumsuz olarak etkilediği görülmektedir. Çocukluk döneminde sosyal beceri yetersizliği yaşayan çocukların ilerleyen yaşlarında da (ergenlik ve yetişkinlik döneminde) etkisi görülebilmektedir. Yapılan araştırmalarda, çocukluk döneminde sosyal beceri alanında yetersizlik yaşayan kişilerin iş, sosyal ve özel yaşamlarında kurdukları ilişkilerde daha mutsuz, endişeli veya öfkeli oldukları bulunmuştur.
Sosyal beceri eğitimi alan çocuklarda beraberinde dikkat, yönerge alma ve yönerge takibi, dinleme gibi bilişsel işlevleri de desteklemektedir. Bunun yanı sıra çocuklar kendilerine daha güvenli olacaklardır. Kendine güveni gelişen çocukta çevresiyle daha uyumlu davranışlar sergileyecektir.
Öte yandan sosyal beceri eksikliği, özgül öğrenme güçlüğü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, yaygın gelişimsel bozukluk, öfke kontrol güçlüğü, sosyal kaygı ve gelişimsel, uyum ve davranış problemleri yaşayan çocuklarda daha belirgin olarak ortaya çıkabilmektedir. Yapılan bir çalışmada özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların %75’inde sosyal beceri yetersizliği yaşadığı belirlenmiştir (Kawale ve Mostert, 2004). Aslında bu çocukların yaşadıkları asıl problem sosyal kabullenmenin azlığıdır. Özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklarda sosyal durumlara uyum sağlayamama görülmektedir. Düşük sosyal kabullenmeyle beraber çocuk sosyal ortamlara girince ve girdiği sosyal ortamdan reddedilince bu durum çocuk için çok yaralayıcı olmaktadır. Aynı zamanda girmeye çalıştığı sosyal ortamdan reddedilen çocuğun sosyal durumlarda kendini ifade edebilme güçlüğü de yaşayabilmesine neden olmaktadır. Akademik başarı açısından çocukta zorlanmalarda
yaşanabilir.
Çocuğun sosyal beceri eksikliği yaşadığını gösteren birtakım ipuçları vardır. Örneğin; çocuk bir konuşmayı başlatma ve sürdürmede zorluk yaşıyorsa, öfkesini kontrol edemiyorsa, göz kontağını az kuruyorsa, alay edilme ile başa çıkamıyorsa, bir grupta iş birliği içinde çalışamıyorsa, duygularını ifade edemiyorsa, yardımlaşma ve paylaşmada sıkıntı yaşıyorsa, topluluk önünde konuşmada güçlük yaşıyorsa, zamanını organize etme ve planlamada güçlük yaşıyorsa çocuk sosyal beceri eksikliği yaşıyor olabilir. Sizde çocuğunuzun sosyal beceri eksikliği yaşadığını düşünüyorsanız bir uzmandan yardım alabilirsiniz.
Comments